Psychoactieve Drugs Tabak, Alcohol, en Verboden middelen

6. Hoe kan verslaving van psychoactieve drugs worden voorkomen en behandeld?

• 6.1 Welke zijn de verschillende benaderingen voor de behandeling van drugsverslaving met medicaties?
• 6.2 Welke zijn de verschillende gedragstherapieën voor drugsverslaving?
• 6.3 Welke ethische problemen duiken op bij het onderzoek naar drugsverslaving?

Drugsverslaving wordt behandeld met medicatie en gedragstherapie, een soort van psychotherapie. Een combinatie van beide lijkt de meest doeltreffende benadering te zijn. Vele behandelingen waren zeer succesvol, maar sommige blijven om ethische redenen controversieel. Nieuwe en betere behandelingen zijn in ontwikkeling.

Het is niet duidelijk of een behandeling uitsluitend als succesvol wordt beschouwd wanneer een persoon de drug volledig afzweert of als de vermindering van de hoeveelheid of de frequente van zijn drugsgebruik eveneens als een succes mag worden beschouwd. Meer in het Engels

6.1 Welke zijn de verschillende benaderingen voor de behandeling van drugsverslaving met medicaties?

Methadon is een medicatie die wordt gebruikt als vervangmiddel voor heroïne
Bron: Methadonetreatment.net

Een verscheidenheid aan medicaties en gedragstherapieën hebben hun doeltreffendheid bewezen bij de behandeling van drugsverslaving.

In termen van behandelingen met medicaties zijn er twee opties:

1. Medicaties of procedures die interfereren met de werking van drugs in het lichaam. Sommige geneesmiddelen blokkeren bijvoorbeeld de aangename effecten van de drugs, terwijl er andere zijn die onaangename reacties kunnen veroorzaken in combinatie met de drug en derhalve de drug walgelijk maken voor de gebruiker. Het grote probleem met deze geneesmiddelen ligt in het feit dat de verslaafde patiënten hun medicatie vaak niet regelmatig nemen en daardoor de behandeling inefficiënt wordt. Het blijft eveneens ethisch controversieel of de patiënt die niet instemt met een behandeling, kan gedwongen worden deze te volgen of dat behandelingen met andere, mogelijk onomkeerbare effecten, zouden mogen toegepast worden.
2. Substitutie- of onderhoudstherapie. Drugsgebruikers krijgen een stof die een gelijkaardige werking als de drug heeft, maar zonder sommige van de schadelijke effecten te veroorzaken. Deze optie werd ruim toegepast voor de behandeling van verslaving aan opioïden met methadon of andere vervangende stoffen voor heroïne. Het beoogt drugsgebruikers te helpen hun vorige illegale en gevaarlijke drugsgewoontes te vermijden en de daarmee gepaard gaande risico’s van overlijden, misdaad en ziekte. Maar zelfs indien substitutietherapieën effectief zijn voor het verminderen van de maatschappelijke schade (bv. criminele activiteiten) en de persoonlijke schade (bv. aidsbesmetting), ze dragen bij tot het onderhouden van de verslaving, wat ethische vragen oproept.

Meer in het Engels

Tabel 5. Farmacologische behandelingen voor drugsverslaving [en]

6.2 Welke zijn de verschillende gedragstherapieën voor drugsverslaving?

Gedragstherapieën trachten de motivatie om drugs te gebruiken te vervangen door de motivatie om andere gedragingen aan te nemen. Ze trachten mensen hun drugsgedrag af te leren, leren nieuwe manieren aan om op de hunkering te reageren en leren nieuwe vaardigheden te ontwikkelen om drugsvrij te blijven. Dergelijke therapieën omvatten psychotherapie, psychosociale ondersteuning en advies om de gedrags- en emotionele verandering aan te moedigen. Deze therapieën steunen op dezelfde leerprincipes en motivaties die worden toegepast om de ontwikkeling van de verslaving te beschrijven.

Er zijn vier types van gedragstherapieën:

• Cognitieve gedragstherapieën focussen op de identificatie van de oorzaken van het drugsgebruik en op het aanleren van nieuwe manieren van reageren op de hunkering.
• Therapie gericht op hervalpreventie is een techniek die tracht een grotere zelfcontrole te ontwikkelen teneinde herval te vermijden, bijvoorbeeld door het opsporen van de emotionele- en omgevingsoorzaken van de hunkering en het drugsgebruik.
• Contingentiemanagement maakt gebruik van beloningen en straffen om mensen te helpen met het stoppen met hun drugsgebruik.
• Motivatieverhogende therapie werkt door het motiveren van patiënten door te informeren naar hun mening over specifieke drugsgerelateerde gedragingen en door het onderzoeken van de doelen die zij wensen te bereiken.

Meer in het Engels

6.3 Welke ethische problemen duiken op bij het onderzoek naar drugsverslaving?

De snelle veranderingen op het gebied van het neurologisch onderzoek roepen, zowel wat het onderzoek als wat de behandeling betreft, een reeks nieuwe ethische problemen op die zullen moeten aangepakt worden.

Een invloedrijke reeks morele principes zijn richtinggevend binnen het biomedisch onderzoek. De principes van:

• Autonomie: mensen moeten vrijwillig toestemmen om deel te nemen aan een behandeling of een onderzoek en alle informatie die aan de onderzoeker wordt overgemaakt moet geheim blijven.
• Niet-schadelijkheid: de risico’s verbonden aan de deelname aan het onderzoek moeten zo gering mogelijk zijn.
• Weldadigheid: de voordelen voor de gemeenschap en de deelnemers moeten groter zijn dan de risico’s.
• Rechtvaardigheid: de risico’s en voordelen van het onderzoek moeten billijk verdeeld zijn.

Hoe dan ook, het onderzoek naar drugsverslaving verandert snel en roept nieuwe ethische problemen op, zowel wat betreft het onderzoek op dieren als op mensen. Bijvoorbeeld, iemand die via genetische screening geïdentificeerd wordt als kwetsbaar of gevaar lopend om drugsverslaafd te worden zou kunnen gaan lijden aan een verminderd zelfbeeld. Indien de informatie beschikbaar is voor anderen, zou dit deze persoon kunnen benadelen door zijn kansen op het vinden van een job, op het afsluiten van een verzekering bij een verzekeringsmaatschappij, op het vinden van een partner te verminderen.

Klinische onderzoeken vergelijken de gevolgen van verschillende drugs- of gedragstherapieën en soms placebo’s op het drugsgebruik, de sociale aanpassing en het welzijn van personen met een drugsverslaving. Een persoon die deelneemt aan een klinisch onderzoek zou er dus baat moeten kunnen bij vinden. Vermits betrokken ondernemingen betalen voor vele klinische onderzoeken, is het belangrijk de verzekering te geven dat het publiek de resultaten kan vertrouwen. De criteria voor goed klinisch onderzoek bepalen dat een representatief staal van de risicobevolking moet opgenomen worden in zulke onderzoeken. Een onafhankelijke controle van de naleving van het onderzoeksprotocol is dus wenselijk.

Andere ethische problemen omvatten het verzekeren van een gelijke toegang tot behandeling voor al diegenen die die zouden nodig hebben. Er rijzen vragen in welke mate het geld van de gemeenschap zou mogen gebruikt worden voor de behandeling van drugsverslaving en of iemand zou mogen gedwongen worden om een medische behandeling van zijn drugsverslaving te aanvaarden. Meer in het Engels